Herrie om een homoboek

Eind november mocht het Bureau Discriminatiezaken onderstaand artikeltje plaatsen in de Paarse Vrijdagkrant. Dit één keer per jaar verschijnende blad (oplage ruim 60.000) wordt ter gelegenheid van Paarse Vrijdag (8 december) verspreid op Nederlandse middelbare scholen en bevat LHBT-verhalen. Meer informatie: www.paarsevrijdagkrant.nl.

In 1904 publiceerde Jacob Israël de Haan (21) de eerste Nederlandse roman waarin de hoofdpersonen openlijk homoseksueel zijn. De Haan schreef in Pijpelijntjes over twee mannen uit de Amsterdamse wijk De Pijp die een relatie met elkaar hadden. Het zou de auteur slecht bekomen. De hoofdredacteur van de krant waarvoor hij werkte, ontsloeg hem op staande voet. Als onderwijzer, zijn tweede baan, hoefde De Haan ook niet meer terug te komen. Een vriend herkende zichzelf in een van de boekpersonages. Geschokt verbrandde hij alle exemplaren die hij kon kopen. Minder dan een handvol boeken ontsnapte aan vernietiging.

De Haan bracht nog hetzelfde jaar een tweede versie van Pijpelijntjes op de markt. Hij veranderde voor de zekerheid de namen, maar liet de rest van de tekst vrijwel hetzelfde. De reacties waren over het algemeen negatief. ‘Eenvoudig een belediging van ieder getrouwd mens’, schreef iemand over de inhoud. Het zou zeventig jaar duren voor Pijpelijntjes werd herdrukt.
In november 2017 wist het gemeentearchief in Zaanstad een zeldzame eerste druk van Pijpelijntjes te kopen.

Mocht je er nieuwsgierig naar zijn, dan kun je het boek daar bekijken. En anders is het verhaal ook helemaal te lezen via www.dbnl.org. Aanrader!