Lichte stijging aantal klachten, sterke stijging informatieverzoeken
Het Bureau Discriminatiezaken nam in 2018 103 klachten in behandeling, vijf meer dan een jaar eerder. Het aantal informatieverzoeken vertoonde een sterkere stijging, van 60 naar 87.
Zoals elk jaar betroffen ook in 2018 verreweg de meeste meldingen de gronden ‘ras/afkomst/huidskleur’. Het ging veelal over uit de hand gelopen buurtconflicten of over de bejegening door externe organisaties of werkgevers. Daarnaast liep het Zwarte-Pietendebat soms uit de hand, veelal op social media. Dat is ook meteen de verklaring voor het iets hogere aantal totaalmeldingen in vergelijking met 2017.
Ten opzichte van dat jaar valt verder de stijging op bij de grond ‘godsdienst/ levensovertuiging’, van 12 naar 17 meldingen. Daarbij moesten vooral moslims het ontgelden: bij 13 meldingen betrof het hun godsdienst. Andere stijgingen zijn zichtbaar bij de gronden ‘sekse’ (van 6 naar 8 meldingen) en ‘seksuele gerichtheid’ (van 2 naar 5 meldingen). Deze aantallen zijn te klein om er conclusies aan te verbinden. Met name op het terrein ‘politie/vreemdelingendienst/OM’ was een daling zichtbaar, van 6 naar 2 meldingen.
Meldingen van buiten het BD-werkgebied zijn overigens niet terug te vinden in bovenstaand overzicht. De desbetreffende melders zijn – een enkele uitzondering daargelaten – doorverwezen naar een anti-discriminatievoorziening in hun eigen regio en daar als klachtindieners geregistreerd. Ingevolge landelijke afspraken registreren anti-discriminatievoorzieningen, om dubbeltellingen te voorkomen, alleen klachten als zodanig wanneer die uit de eigen regio afkomstig zijn.
Extreemrechts
Extreemrechts was in 2018 aanweziger dan ooit in de Zaanstreek. De landelijke Sinterklaasintocht was voor de neonazistische organisaties Nederlandse Volks-Unie en Voorpost een dankbare aanleiding om pro-Zwarte-Pietenpropaganda te verspreiden in Zaandam en Zaandijk. Onafhankelijk van elkaar protesteerden de rechtsextremistische groepjes Identitair Verzet en Rechts in Verzet tegen de ‘islamisering’ in Assendelft, waar een moskee gepland staat. Rechts in Verzet demonstreerde verder bij een islamitisch slachthuis in Zaandam.
De aanwezigheid van zoveel ultrarechtse organisaties was opvallend en voor Zaanstad ongekend. Voor zover bekend kwam overigens geen van de deelnemers uit de Zaanstreek. De gekozen doelwitten kwamen bijna toevallig – zie bijvoorbeeld de Sinterklaasintocht – op hun pad.
Bovengenoemde extremistische organisaties zorgden wel voor een verdergaande polarisatie van het debat in Zaanstad. Dat geldt ook voor de PVV-fractie die in maart 2018 haar intrede deed in het gemeentehuis. Met grote regelmaat keerden fractieleden zich in de gemeenteraad en op social media tegen de islam en moslims, waarbij de feiten nog wel eens uit het oog werden verloren. Dit leidde soms tot onrust bij hun ‘doelwitten’ en bij mensen die getuige waren van de aantijgingen.
Ook in Purmerend verkreeg de PVV bij de gemeenteraadsverkiezingen drie zetels. De fractie in die plaats reageerde minder en minder fel dan hun Zaanse collega’s op de islam. Als gevolg van interne ruzies viel de Purmerendse fractie overigens in december 2018 uiteen in een relatief gematigd en een rechtlijniger smaldeel.
Informatieverzoeken
In 2018 ontving het Bureau Discriminatiezaken 87 informatieverzoeken, 27 meer dan een jaar eerder. De verzoeken waren zoals gebruikelijk gevarieerd: veel media – regionaal en landelijk – vroegen informatie over een breed scala aan onderwerpen. Leerlingen en studenten zochten gegevens voor hun werkstuk of spreekbeurt. Het BD verzorgde op verzoek inleidingen, trainingen en voorlichtingsprojecten.
Veel tijd is geïnvesteerd in het lesgeven op scholen. Ruim 2770 leerlingen uit het middelbaar, beroeps-, volwassenen- en basisonderwijs kregen één of meer lesuren over discriminatie en aanverwante thema’s, ongeveer evenveel als in 2017.
Meer informatie over de BD-werkzaamheden in 2018 is hier te vinden.
